LEOPOLIS SEMPER FIDELIS - Lwów zawsze wierny

07.05.2013

LEOPOLIS SEMPER FIDELIS
(Lwów zawsze wierny)

      Dnia 5 kwietnia odbył się wykład Anny Bartnickiej poświecony bohaterstwu Orląt Lwowskich i walkom polsko – ukraińskim okresu międzywojennego.

„ŻOŁNIERZE!

      Pod naporem waszych bagnetów pierzchły nieprzyjacielskie wojska, które przed 22 dniami opanowały Lwów. Broniąc całości i niepodległości Polski spełniliście swój obowiązek, oswobadzając spod jarzma brutalnej przemocy miasto Lwów, zaskarbiliście sobie wdzięczność mieszkańców odważnym, orężnym czynem zyskaliście sławę.

      W tej radosnej chwili dziękuje w imieniu służby oficerom i żołnierzom podległych im grup, ekspedycyjnej i lwowskiej, jako też kolejarzom przemyskim, którzy brali udział w ekspedycji i wnoszę okrzyk na cześć tego, który sprawił, że Polsce w chwili odrodzenia nie brakuje sił na odparcie wszystkich ataków gwałtu.

      Niech żyje Naczelny Wódz Wojsk Polskich – Józef Piłsudski!”

Te słowa przekazał płk. M. Tokarzewski polskiemu wojsku w dzień wyzwolenia Lwowa.

      Początek XX wieku, koniec Wojny Światowej, to czas kiedy kształtowało się dopiero odrodzone państwo polskie. To także okres wojen o ziemie, jakie miały znajdować się w obrębie granic. Józef Piłsudski chciał zachować Wilno, Lwów sam chciał określać się miastem polskim. Nic jednak nie było oczywiste, bo oto pod koniec I wojny światowej nasiliły się tendencje narodowo – państwowe wśród ludności ukraińskiej w Małopolsce Wschodniej.

      19 października 1918 roku utworzone we Lwowie Ukraińskie Zgromadzenie Konstytucyjne ogłosiło powstanie na terenie Galicji Wschodniej państwa ukraińskiego. Rankiem 1 listopada miał miejsce szturm Ukraińców na Szkołę Sienkiewicza (bronioną przez 85 osobowy oddział kapitana Zdzisława Tatara – Trześniowskiego), który rozpoczął walkę o miasto oraz walki o Dom Akademicki broniony przez grupę żołnierzy POW.

Miasta broniła bardzo ofiarnie ludność polska (62 % mieszkańców). Spośród zweryfikowanych po wojnie obrońców Lwowa 38 % stanowili uczniowie szkół średnich, przede wszystkim harcerze, 32 % robotnicy, 16 % inteligencja, a tylko 4 % zawodowi wojskowi.

      W walkach brało udział 6022 osoby, spośród których 1421 nie przekroczyło 17 roku życia (najmłodszy miał zaledwie 9 lat). Najmłodsi, którzy zginęli w obronie miasta to Antoni Petrykiewicz (13 lat; najmłodszy w historii kawaler Orderu Virtuti Militari) i Jerzy Bitschan (lat 14). Obrona Lwowa stała się głośna w Europie. Marszałek francuski Foch skomentował to tak: „W chwili, gdy wykreślano granice Europy, biedząc się nad pytaniem, jakie są granice Polski. Lwów wielkim głosem powiedział – Polska jest tutaj!”

      Prelegentka przedstawiła historię walk polsko – ukraińskich, kładąc akcent w szczególności na samą obronę Lwowa oraz przybliżyła sylwetki najmłodszych jego obrońców. Gimnazjum Nr 1 w Tomaszowie Lub., w którym uczy pani A. Bartnicka, nosi imię bohaterskich Orląt Lwowskich, jest to jedna z nielicznych szkół o takim imieniu w województwie lubelskim. Do tradycji tej szkoły m.in. należy coroczny wyjazd uczniów na Cmentarz Łyczakowski we Lwowie aby oddać hołd bohaterom – obrońcom miasta. Słuchacze przyjęli z wielkim wzruszeniem wspomnienia pani A. Bartnickiej z wyjazdu do Lwowa, relacje z konkursu odbywającego się co roku w szkole na Dzień Patrona. Wiersze, które przytoczyła wykładowczyni dopełniły interesujący wykład.

J.S.