WIELCY ZAPOMNIANI – MARIA PAWLIKOWSKA-JASNORZEWSKA

26.04.2018

WIELCY ZAPOMNIANI – MARIA PAWLIKOWSKA-JASNORZEWSKA

      19 kwietnia 2018 roku w Bibliotece Pedagogicznej w Zamościu Filii w Tomaszowie Lubelskim odbyło się spotkanie z cyklu „Wielcy zapomniani”, poświęcone Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej – wybitnej poetce okresu międzywojennego, dramatopisarce i malarce.

      Maria Pawlikowska-Jasnorzewska pochodziła z rodu Kossaków, była wnuczką Juliusza, córką Wojciecha i siostrą Magdaleny Samozwaniec. Przyszła na świat w szary smutny dzień 24 listopada 1891 r. w Krakowie. Przez domowników nazywana była „Lilką”. Zgodnie z ówczesną modą, Maria nie uczęszczała do szkół, edukację pobierała w domu. Od wczesnego dzieciństwa przejawiała talenty artystyczne: układała wierszyki, grała na fortepianie, tańczyła balet, posiadała również zdolności malarskie. Poetka trzykrotnie wychodziła za mąż. Pierwsze małżeństwo (1915 r. ) z oficerem armii austriackiej Władysławem Janotą Bzowskim okazało się nieudane. Drugie (1919 r.) zawarte z Janem Gwalbertem Pawlikowskim, pisarzem, znawcą folkloru podhalańskiego, zapalonym taternikiem, choć zawarte z wielkiej miłości również nie przetrwało próby czasu. W 1931 r. wyszła za mąż za Stefana Jasnorzewskiego, oficera lotnictwa. Początkowo Jasnorzewscy mieszkali w Krakowie, potem w Dęblinie, a tuż przed wojną w Warszawie, z której przepędziła ich wojna. We wrześniu 1939 roku, Maria wyjechała do Francji, a następnie do Anglii, gdzie razem z mężem osiadła w Blackpool, w ośrodku RAF-u. Tu artystka pozostała już do końca swojego życia. Zmarła 9 lipca 1945 roku, w wieku 54 lat w szpitalu w Manchester.

      Maria Pawlikowska-Jasnorzewska zadebiutowała w 1922 r. tomikiem „Niebieskie migdały”. Od chwili debiutu związana była z grupą poetycką Skamander. Jej burzliwe życie osobiste niewątpliwie odzwierciedlało się w twórczości. Poetka podejmowała w swoich wierszach tematykę związaną z miłością, przemijaniem, śmiercią oraz prawami natury a ostatnie utwory pisane na emigracji przesiąknięte są pesymizmem i katastrofizmem.

      Spotkanie rozpoczęło się piosenką Ewy Demarczyk „Pocałunki”, której tekst jest połączeniem dwóch najbardziej znanych wierszy poetki „Miłość” i Fotografia”. W spotkaniu wzięło udział 44 słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Wykład wzbogacony prezentacją multimedialną prowadziła Marta Sawicka-Łaba, w ciekawy sposób przedstawiając postać poetki, której wiersze pokryły się nieco patyną czasu. Dopełnieniem spotkania była recytacja wierszy Marii Pawlikowskiej- Jasnorzewskiej, którą przygotował Klub Poetycki Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Spotkaniu towarzyszyła wystawa „Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – poetka miłości”.

Marta Sawicka Łaba