Motywy Matki Boskiej w poezji polskiej
30.08.2013
Motywy Matki Boskiej w poezji polskiej
To ostatni wykład przewidziany w harmonogramie w tym semestrze poprowadzony przez panią Zdzisławę Stechnij. Prelegentka zaprezentowała dobrze wszystkim znany kanon motywów Maryjnych w kulturze europejskiej. Pojawiające się podczas prelekcji teksty literackie wyrecytowane przez uczniów Gimnazjum Nr 1: Joannę Leszkiewicz, Patrycję Komarowską, Martę Łasochę, Piotra Kopera, Klaudię Łasochę, Patrycję Gęborys, Wiktora Sołek. Dzięki prezentacji multimedialnej przedstawionej przez Andrzeja Stechnij, słuchacze mili możliwość wysłuchać wielu utworów muzycznych.
Nie ma piękniejszego motywu w kulturze niż wizerunek Matki Boskiej, który należy do dziedzictwa europejskiego, a bez kozery powiedzieć można, że Polacy upodobali Ją sobie jako matkę narodu – nawet antyklerykał Mickiewicz czcił Matkę Boską z wiarą dziecka, co reprezentuje chociażby postawa Konrada z Dziadów cz. III. Nic dziwnego więc, że pierwszym zanotowanym w historii naszego narodu utworem była Bogurodzica. Ale waga tej pieśni jest jeszcze większa, bo oto Bogurodzica była pierwszym hymnem Polski – wystarczy sięgnąć po znaną dziewiętnastowieczną powieść H. Sienkiewicza Krzyżacy, żeby dowiedzieć się, że pod Grunwaldem wojska dowodzone przez Jagiełłę szły do boju właśnie z tą pieśnią na ustach. Ale nie jest to przypadek odosobniony, na przestrzeni wieków utwór ten nie zanikł i bzdurą jest twierdzić, że obecnie w ogóle znikł z Kościołów. Na równi z Magnificatem cieszy się nieśmiertelną sławą i „dobrym zdrowiem”, co potwierdzają chociażby współczesne ciężkie, metalowe wersje obu utworów.
Do bardziej znanych motywów w kulturze europejskiej – jakie zaprezentowała prelegentka – należy motyw stabat mater dolorosa – stała matka boleściwa i poruszający ten wątek utwór: Posłuchajcie bracia miła zaliczany do arcydzieł liryki polskiego średniowiecza. Średniowiecze wspomina jeszcze takie utwory jak Gaude mater Polonia Wincentego z Kielczy, a także szereg innych powstałych w tamtym okresie pieśni Maryjnych.
Niezwykle fascynująca jest muzyka, bo nie tylko działa na zmysły, ale opisuje emocje. Muzyczny zestaw wybrany przez panią Stechnij świadczył o bogactwie muzycznych motywów Maryjnych. Obok wspomnianego już pierwszego hymnu Polski, usłyszeć można było szesnastowieczną wersję Stabat Mater, jak i współczesną wersję tego motywu. Największą furorę zrobiło natomiast Ave Maria Schuberta wykonaniu Kamili Stechnij. Jest to jeden z piękniejszych utworów na skrzypce poruszających motyw Matki Boskiej.
Bogurodzica to nie tylko Matka Boga, to również Matka w naszym ludzkim, codziennym rozumieniu. Od razu przychodzi na myśl scena, którą opowiadał Karol Wojtyła: kiedy zmarła jego matka, ojciec zaprowadził go przed obraz Najświętszej Panienki i powiedział: Ona będzie teraz twoją matką. Wiersze o swoich mamach deklamowały słuchaczki UTW: Maria Garbarz i Irena Ostolska. Słuchacze żywo reagowali na treści wykładu. Pytaniom nie było końca. Wykłady z literatury cieszą się ogromnym zainteresowaniem słuchaczy UTW.
js
